جستجوی این وبلاگ

۱۳۹۵ مهر ۲۵, یکشنبه

همنوایی ترکیه با شورای همکاری: فشار بیشتر بر تهران

مواضع وزیر خارجه ترکیه از جمله انتساب طائفه گرایی به جمهوری اسلامی عینا مانند مواضع عادل جبیر وزیر خارجه عربستان است. چنین موضعگیری پیشتر از ترکیه دیده نشده بود. عادل جبیر نیز گفته بود که حضور نیروهای طرفدار ایران در آزادسازی فلوجه منتهی به تشدید طائفه گرایی در عراق شده بود.
Image result for ‫ترکیه و شورای همکاری خلیج فارس‬‎


همنوایی ترکیه با شورای همکاری: فشار بیشتر بر تهران

پس از تجدید نظر ترکیه در روابط خود با روسیه و اسرائیل که هر یک به دلایلی رو به تیرگی گراییده بود، اینک آنکارا در صدد بهبود مناسبات خود با 6 کشور شورای همکاری خلیج فارس برآمده است که در نتیجه می توان گمان داشت با توجه به همنوا بودن این  7 کشورها در مساله کناره گیری اسد از قدرت، نزدیکی این مجموعه از کشورهای همسایه ایران با یکدیگر به سد بزرگی در برابر سیاست خارجی ایران تبدیل شود و فشارها را بیش از پیش بر ایران افزایش دهد.

ترکیه و شورای همکاری: بهبود روابط پس از 4 سال
پس از چهار سال توقف دیدار سالانه وزیران خارجه ترکیه و شورای همکاری خلیج فارس، ریاض در مورخ 13 اکبر 2016 میزبان اجلاسی بود که در آن مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در کنار 6 همتای عرب خود از شوری همکاری خایج فارس به بررسی روابط دوجانبه و تحولات منطقه پرداختند.
به نظر می رسد که این نشست که به گفته وزیر خارجه ترکیه قرار است از این پس به طور منظم برگزار گردد، فصل جدیدی از روابط را بین دو طرف رقم بزند و زمینه ساز دیدار آتی اردوغان از ریاض باشد به ویژه اینکه بیانیه پایانی حاوی نکته ای بود که بسیار خوشایند اردوغان می باشد و آن اینکه در بیانیه مشترک آمده است که تشکیلات وابسته به عبدالله گولن تشکیلاتی تروریستی از نظر شورای همکاری تلقی می شود. با تروریستی قلمداد شدن جریان عبدالله گولن، شورای همکاری درهای خود را برای ترکیه گشوده است و زمینه سیاسی- تجاری توسعه مناسبات فراهم گردیده است.یکی از موضوعاتی که در این دیدار در دستور مذاکرات دو طرف قرار داشت، راه اندازی منطقه آزاد تجاری میان دو طرف ترکیه و شورای همکاری است که می تواند جهش بزرگی را در تقویت مناسبات تجاری دو طرف موجب شود.
اما، آنچه این اجلاس را از نظر تاثیراتی که بر تحولات منطقه دارد، مهم می کند پیام مشترکی است که از سوی اعضا خطاب به ایران صادر شد. در بیانیه ای که در پی این دیدار صادر شد شرکت کنندگان خواستار انتقال سیاسی در سوریه (یعنی کنارگیری اسد از قدرت) شدند همچنان که خواستار اقدام فوری شورای امنیت و جامعه جهانی برای نجات سوریه شدند. (نامی از یمن برده نشد)
عادل جبیر وزیر خارجه عربستان در پی این دیدار گفت ایران خود می داند که چه خواسته ای از تهران وجود دارد. تهران باید از مداخله در امور عربستان و هم پیمانانش خودداری ورزد و از حمایت از تروریسم و مداخله در امور منطقه دست بکشد.
روشن است که چنین مواضعی از سوی وزیر خارجه عربستان نسبت به ایران در حالی که دو کشور در قطع رابطه سیاسی با یکدیگر هستند، چیز جدیدی نیست. آنچه جدید است مواضع وزیر خارجه ترکیه بود که از ایران خواست با دست شستن از "طائفه گرایی" نقش ایجابی در منطقه ایفا کند و در امور دیگر کشورها دخالت نورزد.
جالب اینکه وزیر خارجه ترکیه در همین دیدار موضع صریحی نسبت به نیروهایی حشد شعبی عراق (میلیشیاهای مسلح طرفدار ایران) گرفت و خواستار آن شد که دولت عراق به این نیروها در عملیات پیش روی آزادسازی موصل از دست داعش هیچ نقشی را واگذار نکند.
همانگونه که روشن است این مواضع وزیر خارجه ترکیه از جمله انتساب طائفه گرایی به جمهوری اسلامی عینا مانند مواضع عادل جبیر وزیر خارجه عربستان است. چنین موضعگیری پیشتر از ترکیه دیده نشده بود. عادل جبیر نیز گفته بود که حضور نیروهای طرفدار ایران در آزادسازی فلوجه منتهی به تشدید طائفه گرایی در عراق شده بود.
به این ترتیب، آشکار است که آنکارا چرخشی قابل ملاحظه ای به سوی عربستان از خود نشان داده و باید انتظار داشت در پی دیدار احتمال اردوغان از ریاض، ابعاد و زوایای این چرخش روشن تر شود.
چرخش ترکیه به سوی عربستان امتیاز بزرگی برای ریاض تلقی می شود به ویژه اگر در نظر آوریم ایران از همنوا کردن حتی یک کشور (به استثنای روسیه) با خود در بحران سوریه ناتوان بوده است.
اما، اگر تهران همنوا کردن همان یک مورد یعنی همنوا کردن مسکو با خود را یک موفقیت بزرگ استراتژیک برای خود ارزیابی می کند، یکی از زوایای پنهان همسویی ترکیه با عربستان در همین نکته نهفته است که به دلیل شتابی که در بهبود مناسبات آنکارا- مسکو به وجود آمده (از جمله دیدار اخیر پوتین از ترکیه) می توان گمان داشت که روابط گرم ترکیه با مسکو از یک سو و با عربستان از سوی دیگر می تواند آثار نامطلوبی بر روابط مسکو و تهران برجا گذارد. این چیزی است که از قضا کمال مطلوب عربستان است تا بتواند توسط حلقه ای واسط (ترکیه)  پیوند تهران و مسکو را که از بنیاد بر اساس نگاهی  استراتژیک بنا نشده، سست سازد. مسکو هرگز اصرار بر بقای اسد در قدرت ندارد در حالی که تهران بشار اسد را خط قرمز خود می داند. هرگونه موفقیت ترکیه در دور کردن مسکو از تهران، امر خوشآیندی برای عربستان تلقی می شود. جالب است که بدانیم در همین دیدار وزیر خارجه ترکیه تاکید کرد که عادی سازی روابطش با مسکو به معنی تغییر موضع ترکیه در مساله کناره گیری بشار اسد نیست.

ترکیه و میانجیگری میان تهران- ریاض
گرچه کلیه مفاد بیرون آمده از اجلاس ریاض اعم از بیانیه پایانی یا مصاحبه مطبوعاتی وزیران خارجه عربستان و ترکیه حاوی پیام های ناخوشایند برای تهران است، اما، چاوش اوغلو از نکته ای پرده برداشت که معلوم نیست آیا با هماهنگی با تهران بر زبان آورده و یا نه. او در مصاحبه مطبوعاتی خود با همتای سعودی اش گفت که کشورش آمادگی دارد میان تهران و ریاض نقش میانجیگر را برای حل مشکلات فیمابین ایفا کند به شرط اینکه دو کشور از ترکیه چنین تقاضایی داشته باشند.
چنین اظهاری از سوی ترکیه مبنی بر میانجیگری میان تهران و ریاض اولین نمونه از زمان قطع رابطه تهران- ریاض است ولی به نظر نمی رسد حتی اگر ایران در صدد رفع کدورت با عربستان (به ویژه برای گشودن راه مسدودحج باشد)، عربستان که گمان دارد دست بالا را در معادلات منطقه دارد استقبالی از چنین پیشنهادی به عمل آورد. 

http://www.radiofarda.com/a/f35_iran_turkey_persian_gulf_coop/28056610.html

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر